Η σοφή, παρθένος και μάρτυς

Του π. Γεώργιου Οικονόμου Δρ. Θεολογίας
Αικατερίνα, καί σοφή καί παρθένος.
Εκ δέ ξίφους, καί Μάρτυς, ώ καλά τρία!

Οι παραπάνω στίχοι από το Συναξάριον της Αγίας Αικατερίνης, όπως θα τους ακούσουμε αύριο το πρωΐ στον όρθρο, πρώτα ο Θεός, περιγράφουν με τρεις λέξεις πόσο όμορφα συνετέθησαν στο πρόσωπο της Αγίας η σοφία, η παρθενία και το μαρτύριο.
Είναι, μάλιστα, ιδιαίτερα ευλογημένη λειτουργική συγκυρία η σύμπτωση της εορτής με την Απόδοση μιας άλλης εξαιρετικά σπουδαίας Θεομητορικής εορτής, των Εισοδίων της Θεοτόκου.
Γιατί είναι πραγματικά μεγάλη η σχέση ανάμεσα στην Θεόνυμφο Παρθένο και την πανεύφημον νύμφη του Χριστού Αικατερίνα.
Αυτό συμβαίνει, γιατί η αγάπη και η παρρησία της Παναγίας προς τον Υιό και Θεό της έγιναν η γέφυρα για τα εισόδια της Αικατερίνης στην αληθινή πίστη του Χριστού και την συνάντηση μαζί Του πρόσωπο προς Πρόσωπο.
Ας ενσκύψουμε, όμως, από την αρχή και ας μαθητεύσουμε με ταπείνωση στον βίο της Αγίας, προκειμένουμε να αποκομίσουμε σπουδαία πνευματική ωφέλεια και διδάγματα για την δική μας ζωή.
Η Αγία Αικατερίνη γεννήθηκε και έζησε στην Αλεξάνδρεια. Καταγόταν από αρχοντική οικογένεια και έλαβε εγκύκλια μόρφωση.
Σπούδασε τους σοφούς της ελληνικής αρχαιότητας και πολλές επιστήμες και απέκτησε μεγάλη φήμη για την σοφία και την μόρφωσή της.
Σε συνδυασμό και με την φυσική ομορφιά, που της χάρισε ο Θεός, ήταν περιζήτητη νύφη και δεχόταν συχνά πιέσεις από την οικογένειά της, ακόμα και από την κρυπτοχριστιανή μητέρα της.
Η Αικατερίνη, όμως, αγαπούσε την παρθενία και απέφευγε να παντρευτεί.
Στα επίμονα προτρεπτικά προς τον γάμο λόγια απαντούσε˙ βρείτε ένα νέο να μου μοιάζει στα τέσσερα χαρίσματα που ομολογείτε ότι ξεπερνώ τις άλλες νέες και τότε δέχομαι να τον κάνω σύζυγό μου, γιατί δεν καταδέχομαι να πάρω κατώτερό μου.
Ερευνήστε, λοιπόν, αν υπάρχει κάποιος όμοιός μου στην ευγένεια, στον πλούτο, στη σοφία, και στην ωραιότητα. Αν του λείπει κάτι απ' αυτά δεν είναι άξιος για μένα.
Η μητέρα της είχε πνευματικό έναν άγιο άνθρωπο και μαζί με την Αικατερίνη πήγαν να τον συμβουλευθούν σχετικά με το ζήτημα του γάμου.
Ο ασκητής άκουσε με προσοχή τα φρόνιμα λόγια της και έλαβε αφορμή να της μιλήσει σχετικά με την χριστιανική πίστη.
Της είπε λοιπόν˙ γνωρίζω έναν θαυμάσιο άνθρωπο, που σε υπερβαίνει ασύγκριτα σε όλα τα χαρίσματα.
Η ωραιότητά του νικά στη λάμψη τον ήλιο, η σοφία του κυβερνά όλα τα όντα, ο πλούτος του διαμοιράζεται σ' όλο τον κόσμο και δεν λιγοστεύει ποτέ, η ευγένειά του είναι ασύλληπτη και ακατανίκητη.
Η Αικατερίνη ρώτησε˙ ποιανού γιος είναι αυτός, για τον οποίο ομιλείς; Και απάντησε ο σοφός γέροντας ότι ο άνθρωπος αυτός δεν έχει επίγειο πατέρα αλλά γεννήθηκε θαυματουργικά από μία Παρθένο, την Υπεραγία Θεοτόκο.
Στην επιμονή της Αικατερίνης να γνωρίσει τον άνθρωπο αυτό ο ασκητής της έδωσε μια εικόνα της Παναγίας Βρεφοκρατούσης και την προέτρεψε να κάνει ολονυκτία αγρυπνία προσευχόμενη στην Παναγία να της δείξει τον Υιό της.
Η Αικατερίνη έκανε υπακοή και αξιώθηκε να δει σε όραμα την Παναγία με το θείο Βρέφος, τον Ιησού, αλλά Αυτός απέστρεφε το Πρόσωπό Του και δεν ήθελε να δει την Αικατερίνη.
Και, ενώ η Παναγία μεσίτευε και Τον παρακαλούσε να κοιτάξει την Αικατερίνη, ο Ιησούς απάντησε ότι δεν μπορεί να την δει, γιατί είναι άσχημη και σκοτεινή και αμαθής.
Η Παναγία, όμως, επέμενε μέχρι να εκφραστεί η θεία συγκατάβαση και αγάπη με τα λόγια του Χριστού˙ ας ξαναπάει στον γέροντα, να ακολουθήσει με ακρίβεια τις συμβουλές του και τότε θα με δει.
Πραγματικά, την επόμενη ημέρα έτρεξε και διηγήθηκε στον γέροντα το όραμα, που είδε, και αυτός, αφού ευχαρίστησε και δόξασε τον Θεό, την κατήχησε συστηματικά στην χριστιανική πίστη.
Το επόμενο βράδυ αξιώθηκε η Αικατερίνη να δει και πάλι την Παναγία με το θείο βρέφος, που κοιτούσε τώρα την Αικατερίνη με πολύ ιλαρότητα και αγάπη.
Και είπε˙ τώρα έγινε ένδοξη η άσχημη και σκοτεινή, η πτωχή και χωρίς γνώσι έγινε πλούσια και πάνσοφη, η καταφρονεμένη και άσημη έγινε ευγενής και ένδοξη.
Είναι στολισμένη με τέτοια χαρίσματα, ώστε επιθυμώ να τη μνηστευθώ για νύφη μου άφθορη.
Και της έδωσε δακτυλίδι λέγοντας˙ από σήμερα σε λαμβάνω ως νύφη μου αιώνια. Να φυλάξεις αυτή τη συμφωνία και να μην λάβεις άλλον νυμφίο στη γη.
Με αυτόν τον θαυμαστό τρόπο έγινε η Αικατερίνη πανεύφημος νύμφη του Χριστού, όπως ψάλλουμε στο Απολυτίκιό της.
Από την ώρα εκείνη ήταν τόσο έντονος ο θείος ζήλος και έρως, που άναψε στην καρδιά της Αικατερίνης, ώστε τίποτα ούτε ο ίδιος ο θάνατος δεν μπορούσε να την χωρίσει από τον ηγαπημένο της Νυμφίο.
Και, όταν οδηγήθηκε στον βασιλιά Μαξέντιο κατηγορούμενη ως χριστιανή, επειδή αρνήθηκε να θυσιάσει στα είδωλα, ομολόγησε με θάρρος την πίστη της στον ένα και μοναδικό αληθινό Θεό ελέγχοντας μάλιστα τον βασιλιά για την ασέβειά του.
Η θύραθεν σοφία της Αικατερίνης αλλά κυρίως η άνωθεν σοφία και θεία φώτιση εξέπληξε τον βασιλιά, τον οποίο αποστόμωνε σε κάθε ερώτηση της ανάκρισης.
Έτσι, προσκάλεσε εκατόν πενήντα ρήτορες, τους πιο σοφούς από όλους, για να πείσουν την Αικατερίνη περί της πλάνης της.
Πριν τον διάλογο αυτό, η Αικατερίνη ενισχύθηκε εξ ουρανού με την επίσκεψη του Αρχαγγελου Γαβριήλ, και με λόγια γεμάτα σοφία η Πάνσοφος κατέπληξε τους εκατόν πεντήκοντα εκείνους σοφούς, ώστε όλοι μεταστράφηκαν στον Χριστό.
Ο βασιλιάς έξαλλος από θυμό διέταξε να καούν όλοι οι ρήτορες, η δε Αικατερίνη τους ευλόγησε και τους μακάριζε, γιατί διά του βαπτίσματος του μαρτυρίου θα συναντούσαν τον Δεσπότη Χριστό.
Ο Μαξέντιος στη συνέχεια προσπαθούσε με κάθε τρόπο, με υποσχέσεις και κολακείες, να μεταπείσει την Αικατερίνη αλλά το αποτέλεσμα ήταν το ακριβώς αντίθετο.
Η Αικατερίνη με την άνωθεν αληθινή σοφία μετά τους ρήτορες μετέστρεψε στον χριστιανισμό την Φαυστίνα, σύζυγο του Μαξεντίου, τον στρατοπεδάρχη του Πορφυρίωνα και πολλούς στρατιώτες, οι οποίοι όλοι οδηγήθηκαν σε μαρτυρικό θάνατο.
Στο τέλος και αφού μεταχειρίστηκε δριμύτατα βασανιστήρια ο Μαξέντιος διέταξε την αποτομή της κεφαλής της Αγίας.
Η Αγία δέχτηκε με χαρά και προσευχή την απόφαση αυτή σκεπτόμενη ότι θα συναντήσει πάλι και αιώνια τον Νυμφίο Ιησού στην άρρητη ομορφιά του Παραδείσου.
Η μελέτη του βίου της Αγίας, όπως τον παρουσιάσαμε συνοπτικά, φανερώνει εν τέλει ότι όλη η ζωή της στράφηκε γύρω από τα τρία χαρακτηριστικά των συναξαριακών στίχων. Σοφή και παρθένος και μάρτυς.
Ας ευχηθούμε διά πρεσβειών της Αγίας και Ενδόξου Μεγαλομάρτυρος Αικατερίνης της Πανσόφου, που εορτάζει σήμερα η Εκκλησία, να χαρίζει και σε εμάς ο Θεός την δική Του άνωθεν αληθινή σοφία αλλά και το μαρτυρικό και ομολογητικό φρόνημα της Αγίας, ώστε η ζωή μας να μαρτυρεί ότι είμαστε και όχι μόνο λεγόμαστε χριστιανοί.

Takis Soyliotis