Τέσσερα σενάρια για τους επόμενους μήνες Η Ελλάδα γίνεται «Μαύρη Τρύπα» Ασυμπτωτική «βύθιση» οικονομικών κλπ. δεικτών προς το «άπειρο» Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Μας διηγούνται τώρα, για πολλοστή φορά, την ιστορία ότι σωθήκαμε. Kανείς παγκοσμίως δεν την πιστεύει. Το πράγμα γίνεται σταδιακά όλο και πιο παράλογο. Αλλά στην ιστορία, ο
Το παράλογο ως μέσο σύγχυσης, τρόμου και καταστροφής
Ο παραλογισμός είναι και ο ίδιος εργαλείο αποσύνθεσης του πληττόμενου υποκειμένου. Ενσταλάζει τρόμο και σύγχυση, κλονίζει συθέμελα ανθρώπους, κοινωνίες και έθνη, τους καταστρέφει τη σκέψη, τη βούληση που στηρίζεται στη σκέψη και στη λογική, την αυτοεκτίμηση και την ασφάλεια. Σε ευρεία κλίμακα, είναι μέθοδος μετατροπής του ανθρώπου σε ανδράποδο, του πολίτη σε δούλο. Γι’ αυτό ο στρατός «παραδοσιακού τύπου» βάζει τους φαντάρους να φωνάζουν «ο γάιδαρος πετάει». Πρέπει να μπορούν να εκτελούν διαταγές ακόμα κι αν πεθάνουν ή είναι παράλογες. Κατά τον ίδιο τρόπο, πρέπει η Ελλάδα να εφαρμόζει ένα εκτεταμένο πρόγραμμα επιταχυνόμενης ηθικής, κοινωνικής, κρατικής και εθνικής «αυτοκατεδάφισης», λέγοντας όμως ότι πρόκειται για πρόγραμμα σωτηρίας!
Αυτό που συμβαίνει σήμερα στη χώρα ξεπερνάει κάθε φαντασία, δυνατότητα περιγραφής και ανάλυσης. Η ελληνική κοινωνία, το κράτος και το έθνος διαλύονται με τέτοια ταχύτητα, που θυμίζει εξέλιξη μεταστατικού καρκίνου στο τελευταίο στάδιο. Το μυαλό δεν προκάνει να συλλάβει, η ψυχή δεν θέλει να πιστέψει. Το χειρότερο δεν είναι ότι διαλύονται κοινωνικός ιστός, κράτος, έθνος – διαλύεται η ίδια η ιδέα της κοινωνικής και εθνικής αλληλεγγύης, κάθε κοινωνικό κεφάλαιο ή συμβόλαιο, κάθε εμπιστοσύνη στο κράτος. Δεν ξέρεις αν θα πάρεις ή όχι σύνταξη, η φορολογική πολιτική αλλάζει συχνότερα από τον καιρό, παραμένει άδηλο το νόμισμα της χώρας, δεν υφίσταται απολύτως καμία σταθερά στην ατομική και εθνική ζωή. Ακόμα κι αν η οικονομία έχαιρε άκρας υγείας, καμιά χώρα δεν θα άντεχε τέτοια πράγματα πάνω από εξάμηνο. Καταστροφή ιδεών και υλική καταστροφή αλληλοτροφοδοτούνται.
Οικονομικό Κραχ και Σπείρα Θανάτου
Θεμελιώδη αντικειμενικά μεγέθη, όπως ΑΕΠ και ανεργία, πάνε κυριολεκτικά στο διάβολο. Σπάσαμε τα ρεκόρ ύφεσης στην παγκόσμια οικονομική ιστορία, από άποψη έντασης και διάρκειας, και είμαστε πάντως για τα καλά στα επίπεδα του Κραχ του 1929. Η Ελλάδα συνεχίζει να καταστρέφεται. Κανείς οικονομολόγος παγκοσμίως δεν ισχυρίζεται το αντίθετο, φιλελεύθερος, κεϋνσιανός ή μαρξιστής. Ο όρος ύφεση (recession) που χρησιμοποιούμε είναι επιστημονικά αδόκιμος και παραπλανητικός. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει τυπικό κραχ (depression). (Αντιμετωπίζει επίσης μια εξίσου κρίσιμη παγκόσμια «επικοινωνιακή» καταστροφή, που δεν εξετάζουμε εδώ).
Η εσωτερική δομή μιας «σπείρας θανάτου» όπως η ελληνική, μοιάζει με την ροή του νερού σε επιταχυνόμενες κυκλικές τροχιές στον νεροχύτη προς το σημείο απορροής. Κάθε επιμέρους καταστροφή κρύβει μια μεγαλύτερη, όπως οι ρώσικες ματριόσκες. Συζητώντας αίφνης για τις φοβερές περικοπές μισθών, συντάξεων, παροχών, βλέπουμε λιγότερο την αφαίρεση ζωτικών πόρων από ταμεία, φορείς και κράτος, που θα οδηγήσουν αναπόφευκτα όχι στη μείωση, αλλά στην κατάργηση αύριο κάθε σύνταξης και περίθαλψης, ανεξαρτήτως του τι νομοθετεί η Βουλή.
Μαύρη Τρύπα: Η δυναμική της καταστροφής
Στο κεντρικό θέμα της εξέλιξης του ΑΕΠ, όλοι βλέπουν το βασικό, τη φοβερή βουτιά, λίγοι βλέπουν το χειρότερο. Στην Ελλάδα συμβαίνει κάτι πολύ παράξενο, ίσως μοναδικό στην ιστορία των καπιταλιστικών κρίσεων. ‘Ολες οι υφέσεις, ακόμα και οι βαθύτερες, ακολουθούν κατανομή Γκάους. Μετά από τόσα χρόνια, θάπρεπε να είχαμε περάσει το ναδίρ, αρχίζοντας σταδιακά την άνοδο. Τίποτα τέτοιο δεν υποδεικνύει η δυναμική των στατιστικών στοιχείων (κορυφαίοι μάλιστα παράγοντες του «μνημονιακού μπλοκ», σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις τους, κάνουν λόγο για ύφεση 10% του χρόνου!). Οι καμπύλες δεν οδηγούν σε επαναφορά του συστήματος σε ισορροπία, έστω και από πολύ χαμηλότερο σημείο στήριξης, αλλά τείνουν ασυμπτωτικά στο άπειρο, δηλαδή πλήρη κατάρρευση ή έκρηξη του οικονομικού και κοινωνικού σχηματισμού. Αυτό είναι το σημείο απορροής στον «νεροχύτη» του σχήματός μας, το σημείο δηλαδή που στριμώχνονται προς εξαφάνιση οι πιο ζωτικές κοινωνικές, κρατικές, εθνικές λειτουργίες.
Αυτό που υποδεικνύουν οι οικονομικές στατιστικές, συμπίπτει με την υποκειμενική αίσθηση καταρρέουσας χώρας, «βαρελιού χωρίς πάτο». Συμπίπτει επίσης με την εικόνα των δημοσκοπικών δεδομένων. Δεν «εξαερώνεται» μόνο το ΠΑΣΟΚ, «εξαερώνεται» το ελληνικό πολιτικό καθεστώς στην πραγματικότητα, ενώ εκπέμπεται μια σοβαρή προειδοποίηση στο σύνολο της σοσιαλδημοκρατίας, αν όχι όλου του πολιτικού εποικοδομήματος της μεταπολεμικής Ευρώπης. ‘Ένα τρίτο του ελληνικού λαού βαθμολογεί με μηδέν το κοινοβούλιο και το 70% το αξιολογεί αρνητικά, στην κλίμακα εμπιστοσύνης της Metron (Νικολακόπουλος, Αυγή, 2.12). Η σχετική στασιμότητα επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ και η θυελλώδης αύξηση της Χρυσής Αυγής συνιστούν επίσης σαφή ένδειξη ταχύτητας προσέγγισης καταστροφής.
Τις ίδιες ενδείξεις παίρνουμε και από την παιδική ψυχολογία. Τα παιδιά βλέπουν καθαρότερα από τους μεγάλους, παρόλο που οι μεγάλοι πιστεύουν το αντίθετο. Από μικρό κι από τρελλό μαθαίνεις την αλήθεια. Βλέπουν καθαρότερα γιατί δεν έχουν ούτε τα «φίλτρα» και τις προκαταλήψεις των μεγάλων, ούτε τους λόγους των τελευταίων να υποκρίνονται και να κοροϊδεύουν αυταπατώμενοι.
Ο Κούλογλου πήγε στη Νίκαια και τράβηξε σε ένα σχολείο τι ζωγραφίζουν τα μικρά παιδιά, για μια εκπομπή που έκανε στη ΝΕΤ αφιερωμένη στις ψυχικές συνέπειες της κρίσης. Τα παιδάκια λοιπόν ζωγραφίζουν πολιτικούς που εκτελούνται γιατί «τα φάγανε» και άνεργες, μαυροφορεμένες γυναίκες που περπατάνε έχοντας φύγει από τα σπίτια τους. Υποδεικνύουν, εκτός των άλλων, μια πιθανή, αιματηρή κορύφωση της ελληνικής τραγωδίας.
Το «αιματηρό» σενάριο και ο «Μαύρος ‘Ηλιος»
‘Ένα τέτοιο σενάριο δεν είναι απίθανο αν θυμηθεί κανείς – τόκανε ο ιστορικός Μαζάουερ π.χ. – ότι η Ελλάδα, για λόγους ιστορικούς, γεωγραφικούς και κοινωνικούς, έχει συχνά το προνόμιο να συμπυκνώνει, ιδίως σε μεταβατικές εποχές, πολύ ευρύτερες αντιθέσεις. Εδώ έσπασε, το 1821, η ευρωπαϊκή νύχτα της Ιεράς Συμμαχίας, από δω ξεκίνησε η αποσύνθεση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, εδώ μπήκαν τα θεμέλια της ήττας του φασισμού και του ναζισμού στον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, εδώ πρωτομπήκε ο κόσμος στον Ψυχρό Πόλεμο – μόνο που εδώ είχαμε το θλιβερό προνόμιο να τον ξεκινήσουμε με έναν «θερμότατο» εμφύλιο. Για το τι μπορεί να σημαίνει αυτό μας προειδοποίησε άλλωστε εγκαίρως, ως «μήνυμα από το μέλλον», η εξέγερση του Δεκεμβρίου 2008, με το μηδενιστικό της περιεχόμενο και τη φοβερή της βία, ένα τεράστιο ‘Όχι, χωρίς καθόλου Ναι.
Είμαστε η χώρα του Απόλλωνα. Το πιο συγκλονιστικό στις ζωγραφιές νομίζω πως ήταν ο μαύρος ήλιος που ζωγράφισε ένα παιδάκι, αντιστρέφοντας το πρόσημο του συμβόλου της ζωής και υποδεικνύοντας, με τη μεγαλοφυή λιτότητα των εξισώσεων του Νεύτωνα ή του Αϊνστάιν, την πορεία της χώρας μας και του κόσμου, συνθέτοντας στο ίδιο σύμβολο μέθοδο, κατεύθυνση, θρησκεία και προορισμό! Η Ελλάδα μετατρέπεται από κάθε άποψη στο οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό ισοδύναμο αυτού που οι αστροφυσικοί ονομάζουν «μαύρη τρύπα», ένα σώμα από την έλξη του οποίου δεν ξεφεύγει κανείς και που είναι ταυτόχρονα χαοτικός «ελκυστής» ευρωπαϊκής καταστροφής.
Σενάρια (και ΣΥΡΙΖΑ)
Αυτές οι «εξισώσεις» υποδεικνύουν αριθμό πιθανών σεναρίων, υποθέτουμε για τους επόμενους μήνες, όπως:
- συνέχιση, εν σχετική «ηρεμία» και «αποδοχή», της μνημονιακής αυτοκαταστροφής
- μεγάλη κοινωνική έκρηξη
- πλήρης κατάρρευση κράτους ή υποσυστημάτων
- κατάρρευση κυβέρνησης και εκλογική νίκη της αντιπολίτευσης
Το τελευταίο, για να μην αποτελέσει μεταβατικό σταθμό προς το δεύτερο ή τρίτο, να μην επιταχύνει απλά τις εξελίξεις, φορτώνοντας, άδικα, στην ελληνική αριστερά την ευθύνη μιας εθνικής τραγωδίας, προϋποθέτει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ θα σταθεί ικανός να πραγματοποιήσει αληθινό θαύμα σε πολύ σύντομο χρόνο, μετατρεπόμενος σε ένα εντελώς νέου τύπου, πολιτικό και ιστορικό, εθνικό υποκείμενο, μακριά από τα πρότυπα «ΠΑΣΟΚ» και «ΚΚΕ», έστω και χρησιμοποιώντας στοιχεία από την παράδοση δύο ρευμάτων με πολύ σημαντικό ρόλο στην ελληνική ιστορία.
Δημοσιεύτηκε στην «Ελλάδα αύριο», 5.12.2012
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου