Αγία Όλγα η Ισαπόστολος - βασίλισσα της Ρωσίας
(11 Ιουλίου)
Η ζωή της αγίας Όλγας είναι χαρακτηριστική της μεταστροφής που φέρνει στους ειλικρινείς ανθρώπους ο χριστιανισμός. Η δυναμική γυναίκα που αφάνισε με σκληρότητα τη φυλή που σκότωσε το σύζυγό της, εγκατέλειψε την ειδωλολατρία αηδιασμένη από "το απάνθρωπο εθιμικό δίκαιο της εποχής της", μεταμορφώθηκε σε μια ευγενική ισαπόστολο και πέθανε απομονωμένη στο κάστρο της, πράγμα που ίσως δεν είναι άσχετο με τις πληγές της συνείδησής της για τα εγκλήματα του παρελθόντος.
Ο εγγονός της, άγιος Βλαδίμηρος, επέδειξε μια παρόμοια μεταστροφή: "Πριν να ασπαστεί το χριστιανισμό, αυτός ο πολεμοχαρής ηγεμόνας είχε μειωμένη την αίσθηση της εγκράτειας και του αυτοέλεγχου. Ήταν τολμηρός στη μάχη, αγαπούσε το φαγοπότι, είχε κάμποσες γυναίκες και πολλά παιδιά. Το βάπτισμα άλλαξε τη συμπεριφορά του ριζικά.
Δεν έγινε όμως σκυθρωπός, ούτε ζητούσε την απομόνωση. Βρήκε καινούργια χαρά στη ζωή και έστρεψε τη δυνατή και γενναιόδωρη φύση του προς όφελος των ορφανών, των φτωχών και των αρρώστων. Η αυλή του διατήρησε τη φήμη των συμποσίων των ειδωλολατρικών ημερών, αλλά αντί να καλούνται πια οι ισχυροί και πλούσιοι, άνοιξε τις πύλες στους πάσχοντες και πεινασμένους. Έχτισε σπίτια για τους ηλικιωμένους και παραλυτικούς.
Ιδιαίτερα εντυπωσιακή ήταν η στάση του προς τους εγκληματίες. Ο άνθρωπος αυτός που προηγουμένως έχυνε ασυλλόγιστα το αίμα σε τρομερές μάχες, αντιλήφθηκε την ιερότητα κάθε ανθρώπινη ζωής. Αυτό τον ώθησε στην κατάργηση της θανατικής ποινής στην απέραντη επικράτειά του..." (καθηγητής Νικ. Ζέρνωφ, Οι Ρώσοι και η Εκκλησία τους, Λονδίνο 1968, ελλ. έκδ. Αστήρ, Αθήνα 1972, σελ. 11).
Ἦταν σύζυγος τ
οῦ Μεγ. Ἡγεμόνα τοῦ Κιέβου Ἰγώρ καί κυβέρνησε μέ ἰσχυρή πυγμή τήν Κιεβινή Ρωσία μετά τόν θάνατό του, σάν ἐπίτροπος τοῦ γιοῦ της Σβιατοσλάβου. Ἐκδικήθηκε τόν θάνατο τοῦ συζύγου της, καίγοντας ζωντανούς τούς δολοφόνους του (τήν φυλή τῶν Δρεβλιάνων), ὅμως τό ἀπάνθρωπο ἐθιμικό δίκαιο τῆς ἐποχῆς της τήν ἀπομάκρυνε σταδιακά ἀπό τήν εἰδωλολατρεία καί τήν ὁδήγησε στό Χριστιανισμό, στόν ὁποῖο κατηχήθηκε ἀπό τόν Κιεβινό Χριστιανό Ἱερέα Γρηγόριο. Ἡ Ὄλγα βαπτίσθηκε στήν ΚΠολη τό 955 (ἤ 957). Ὁ Βυζαντινός Αὐτοκράτορας Κωνσταντῖνος Ζ' ὁ Πορφυρογέννητος ἦταν ὁ ἀνάδοχός της καί ὁ ἴδιος ἔγραψε γιά τήν ἐπίσκεψή της. Ὅπως ἀναφέρει, ὁ Πατριάρχης Πολύευκτος πού τήν βάπτισε, τῆς πρόσφερε τόν Σταυρό της, σάν εὐλογία γι' αὐτήν, καί πάνω του ἦταν γραμμένα τά ἀκόλουθα: "Ἡ Ρωσική γῆ ὑψώθηκε στήν κατά Θεόν ζωή, μέ τό βάπτισμα τῆς εὐλογημένης Ὄλγας".
"Ἡ διατύπωσι αὐτή τοῦ Πατριάρχη - γράφει ὁ Μοναχός Ἐπιφάνιος Chernov - ὑπῆρξε προφητική καί σπουδαιοτάτης σημασίας. Διότι, ἐπιστρέφοντας ἡ Ὄλγα στό Κίεβο, σάν Μεγάλη Ἡγεμονίδα Ὄλγα - Ἑλένη, ἄρχισε νά διασχίζει ὁλόκληρη τήν χώρα τῶν Ρώσων, κηρύττοντας τόν Χριστιανισμό, ὁ ὁποῖος ἦταν ἤδη γνωστός στό λαό ἀπό Βυζαντινούς ἐμπόρους. Ἔτσι ἔγινε Ἰσαπόστολος, ὄχι μέ μεταφορική ἔννοια, ἀλλά γνησίως καί κυριολεκτικῶς. Ἦταν ζηλώτρια τῆς νεοαποκτηθείσης Πίστεως, καθένας μποροῦσε νά τό καταλάβει καί ἀκολουθοῦσε τό παράδειγμά της. Πρίν τόν θάνατό της, ἔπεισε τόν γιό της Μεγάλο Ἡγεμόνα Σβιατοσλάβο νά δεχθεῖ τόν Χριστιανισμό, ἀλλά αὐτός τελικά ἄλλαξε γνώμη. Τότε ἐκείνη τοῦ προφήτευσε ἕνα ἀπαίσιο θάνατο καί αἰώνια ἀπώλεια, προκηρύσσοντας ταυτοχρόνως καί τό ἐπερχόμενο Βάπτισμα τῆς Ρωσίας.
Τρία χρόνια μετά τό γεγονός αὐτό, ὁ Σβιατοσλάβος συνελήφθη αἰχμάλωτος κατά τήν διάρκεια τοῦ πολέμου μέ τούς Πετσενέγους καί αὐτοί ἔφτιαξαν μέ τό κρανίο του ἕνα κύπελο γιά τόν ἀρχηγό τους! Ἔτσι, ὁ ἐγγονός τῆς Ὄλγας Μεγ. Ἡγεμόνας ἅγ. Βλαδίμηρος, ἦταν ἐκεῖνος πού βαπτίσθηκε μέ ὅλους τούς Ρώσους, τό 988".
Κατά τό Ρωσικό Χρονικό ἡ Ὄλγα ὑπῆρξε "ἡ πρόδρομος τῆς Χριστιανικῆς γῆς τῆς Ρωσίας, ὡς ἡ ἠώς προηγεῖται τοῦ ἡλίου καί ἡ αὐγή τῆς ἡμέρας, διότι αὐτή ἔλαμψεν ὡς ἡ σελήνη ἐν νυκτί καί ἠκτινοβόλει μεταξύ τῶν ἀπίστων ὡς ὁ μαργαρίτης ἐν βορβόρῳ".
Τήν ἐποχή τοῦ βαπτίσματος τῆς Ὄλγας ὁ Βασιλιάς τῶν Φράγκων Ὄθων Α’ ἐκδήλωσε βλέψεις ἐπί τῶν ἀνατολικῶν Σλάβων, τούς ὁποίους προσπάθησε νά ὑπαγάγει στήν σφαίρα ἐπιρροῆς του μέσῳ τῆς ἱεραπο-στολῆς. Γιά τόν σκοπό αὐτό ἔστειλε στό Κίεβο τόν Ἐπίσκοπο Λιβούτιο, ὁ ὁποῖος ὅμως ἀπεβίωσε κατά τήν διαδρομή, τό 960. Τόν διαδέχθηκε ὁ Ἀδαλβέρτος, ὁ ὁποῖος χειροτονήθηκε Ἐπίσκοπος Ρωσίας, ἀλλά ὅταν ἔφθασε στό Κίεβο ἀντιμετώπισε τήν ἀδιαφορία τῆς Ὄλγας καί ἀναγκάστηκε νά ἐπιτρέψει ἄπρακτος (M.G.H., SS, I, 624 - 625).Ἡ ἁγ. Ὄλγα κοιμήθηκε εἰρηνικά τό 969. Τό 1009 ὁ Μέγας Βλαδίμηρος κατέθεσε τό ἀδιάφθορο Λείψανό της στόν περίφημο Ναό Κοιμ. Θεοτόκου (τῆς Δεκάτης), στό Κίεβο. Ἐκεῖ τό εἶδε σέ ἄριστη κατάσταση ὁ Χρονογράφος Ἰακώβ Mnikh (τό 1072) καί τό περιέγραψε. Μετά τήν εἰσβολή τῶν Τατάρων, δέν ὑπάρχουν πληροφορίες γιά τήν τύχη του. Ἡ μνήμη της τιμᾶται τήν 11η Ἰουλίου.
οῦ Μεγ. Ἡγεμόνα τοῦ Κιέβου Ἰγώρ καί κυβέρνησε μέ ἰσχυρή πυγμή τήν Κιεβινή Ρωσία μετά τόν θάνατό του, σάν ἐπίτροπος τοῦ γιοῦ της Σβιατοσλάβου. Ἐκδικήθηκε τόν θάνατο τοῦ συζύγου της, καίγοντας ζωντανούς τούς δολοφόνους του (τήν φυλή τῶν Δρεβλιάνων), ὅμως τό ἀπάνθρωπο ἐθιμικό δίκαιο τῆς ἐποχῆς της τήν ἀπομάκρυνε σταδιακά ἀπό τήν εἰδωλολατρεία καί τήν ὁδήγησε στό Χριστιανισμό, στόν ὁποῖο κατηχήθηκε ἀπό τόν Κιεβινό Χριστιανό Ἱερέα Γρηγόριο. Ἡ Ὄλγα βαπτίσθηκε στήν ΚΠολη τό 955 (ἤ 957). Ὁ Βυζαντινός Αὐτοκράτορας Κωνσταντῖνος Ζ' ὁ Πορφυρογέννητος ἦταν ὁ ἀνάδοχός της καί ὁ ἴδιος ἔγραψε γιά τήν ἐπίσκεψή της. Ὅπως ἀναφέρει, ὁ Πατριάρχης Πολύευκτος πού τήν βάπτισε, τῆς πρόσφερε τόν Σταυρό της, σάν εὐλογία γι' αὐτήν, καί πάνω του ἦταν γραμμένα τά ἀκόλουθα: "Ἡ Ρωσική γῆ ὑψώθηκε στήν κατά Θεόν ζωή, μέ τό βάπτισμα τῆς εὐλογημένης Ὄλγας"."Ἡ διατύπωσι αὐτή τοῦ Πατριάρχη - γράφει ὁ Μοναχός Ἐπιφάνιος Chernov - ὑπῆρξε προφητική καί σπουδαιοτάτης σημασίας. Διότι, ἐπιστρέφοντας ἡ Ὄλγα στό Κίεβο, σάν Μεγάλη Ἡγεμονίδα Ὄλγα - Ἑλένη, ἄρχισε νά διασχίζει ὁλόκληρη τήν χώρα τῶν Ρώσων, κηρύττοντας τόν Χριστιανισμό, ὁ ὁποῖος ἦταν ἤδη γνωστός στό λαό ἀπό Βυζαντινούς ἐμπόρους. Ἔτσι ἔγινε Ἰσαπόστολος, ὄχι μέ μεταφορική ἔννοια, ἀλλά γνησίως καί κυριολεκτικῶς. Ἦταν ζηλώτρια τῆς νεοαποκτηθείσης Πίστεως, καθένας μποροῦσε νά τό καταλάβει καί ἀκολουθοῦσε τό παράδειγμά της. Πρίν τόν θάνατό της, ἔπεισε τόν γιό της Μεγάλο Ἡγεμόνα Σβιατοσλάβο νά δεχθεῖ τόν Χριστιανισμό, ἀλλά αὐτός τελικά ἄλλαξε γνώμη. Τότε ἐκείνη τοῦ προφήτευσε ἕνα ἀπαίσιο θάνατο καί αἰώνια ἀπώλεια, προκηρύσσοντας ταυτοχρόνως καί τό ἐπερχόμενο Βάπτισμα τῆς Ρωσίας.
Τρία χρόνια μετά τό γεγονός αὐτό, ὁ Σβιατοσλάβος συνελήφθη αἰχμάλωτος κατά τήν διάρκεια τοῦ πολέμου μέ τούς Πετσενέγους καί αὐτοί ἔφτιαξαν μέ τό κρανίο του ἕνα κύπελο γιά τόν ἀρχηγό τους! Ἔτσι, ὁ ἐγγονός τῆς Ὄλγας Μεγ. Ἡγεμόνας ἅγ. Βλαδίμηρος, ἦταν ἐκεῖνος πού βαπτίσθηκε μέ ὅλους τούς Ρώσους, τό 988".
Κατά τό Ρωσικό Χρονικό ἡ Ὄλγα ὑπῆρξε "ἡ πρόδρομος τῆς Χριστιανικῆς γῆς τῆς Ρωσίας, ὡς ἡ ἠώς προηγεῖται τοῦ ἡλίου καί ἡ αὐγή τῆς ἡμέρας, διότι αὐτή ἔλαμψεν ὡς ἡ σελήνη ἐν νυκτί καί ἠκτινοβόλει μεταξύ τῶν ἀπίστων ὡς ὁ μαργαρίτης ἐν βορβόρῳ".
Τήν ἐποχή τοῦ βαπτίσματος τῆς Ὄλγας ὁ Βασιλιάς τῶν Φράγκων Ὄθων Α’ ἐκδήλωσε βλέψεις ἐπί τῶν ἀνατολικῶν Σλάβων, τούς ὁποίους προσπάθησε νά ὑπαγάγει στήν σφαίρα ἐπιρροῆς του μέσῳ τῆς ἱεραπο-στολῆς. Γιά τόν σκοπό αὐτό ἔστειλε στό Κίεβο τόν Ἐπίσκοπο Λιβούτιο, ὁ ὁποῖος ὅμως ἀπεβίωσε κατά τήν διαδρομή, τό 960. Τόν διαδέχθηκε ὁ Ἀδαλβέρτος, ὁ ὁποῖος χειροτονήθηκε Ἐπίσκοπος Ρωσίας, ἀλλά ὅταν ἔφθασε στό Κίεβο ἀντιμετώπισε τήν ἀδιαφορία τῆς Ὄλγας καί ἀναγκάστηκε νά ἐπιτρέψει ἄπρακτος (M.G.H., SS, I, 624 - 625).Ἡ ἁγ. Ὄλγα κοιμήθηκε εἰρηνικά τό 969. Τό 1009 ὁ Μέγας Βλαδίμηρος κατέθεσε τό ἀδιάφθορο Λείψανό της στόν περίφημο Ναό Κοιμ. Θεοτόκου (τῆς Δεκάτης), στό Κίεβο. Ἐκεῖ τό εἶδε σέ ἄριστη κατάσταση ὁ Χρονογράφος Ἰακώβ Mnikh (τό 1072) καί τό περιέγραψε. Μετά τήν εἰσβολή τῶν Τατάρων, δέν ὑπάρχουν πληροφορίες γιά τήν τύχη του. Ἡ μνήμη της τιμᾶται τήν 11η Ἰουλίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου